Esej do cyklu: Czterech jeźdźców świadomości

Znaczenie symboli w sztuce

Cykl ten jest inspirowany czterema jeźdźcami Apokalipsy, ale ich nie przedstawia. Można powiedzieć, że inspiracja została przeniesiona na grunt jednostki i kolektywu w sposób symboliczny, a jednocześnie praktyczny. W świadomości zbiorowej Apokalipsa istnieje jako nieuniknione zewnętrzne wydarzenie na które nie mamy wpływu. Jako artystka zadaję pytania: Czy mamy osobisty wpływ? A jeśli tak, to jaki?

Zanim o tym opowiem krótka przedmowa na temat symboliki w sztuce.

Jung w książce Człowiek i jego symbole, pisze: „Celem współczesnego artysty jest pokazanie jego wewnętrznej wizji człowieka, duchowego podłoża i świata. (…) Pionierzy sztuki nowoczesnej najwyraźniej rozumieli jak duże wymagania stawiają opinii publicznej. Nigdy wcześniej artyści nie publikowali tak wielu manifestów oraz wyjaśnień celów ich działań jak to ma miejsce w XX wieku. (…) Tym, co ma (i zawsze miało) prawdziwe znaczenie, jest bezpośredni kontakt z dziełem sztuki.”

“Francuski krytyk i malarz Jean Bazaine pisał w „Notes on Contemporary Painting”: „Nikt nie maluje tak, jak mu się podoba. Wszystko, co malarz może uczynić, to z całą mocą starać się, aby malarstwo odzwierciedlało jego czasy”.

“(…) Chirico był twórcą tak zwanego „pittura manifisica”. „Każdy obiekt – pisze – posiada dwa aspekty: aspekt pospolity, czyli ten, co ogólnie widzimy, oraz aspekt duchowy i metafizycznej medytacji. Dzieło sztuki musi odnosić się do czegoś, co nie pojawia się w formie widzialnej.”

“Artystą, który najwyraźniej wyczuwał to mistyczne tło sztuki i mówił o nim z największą namiętnością, był Kandinsky. Jego zdaniem: „istota wielkich dzieł sztuki na przestrzeni dziejów nie kłamie – nie tyle na powierzchni i peryferyjnie, ile w samym jej rdzeniu, w mistycznej treści sztuki. Dlatego, twierdzi: Oko artysty zawsze powinno być zwrócone w stronę życia wewnętrznego, a jego ucho zawsze powinno nasłuchiwać głosu mówiącego o wewnętrznej konieczności. Jest to jedyny sposób na wyrażenie żądań mistycznej wizji.”

“Francuski malarz Alfred Manessier definiował cele swojej sztuki słowami: „To, co musimy odzyskać, jest wagą utraconej rzeczywistości, Musimy stworzyć dla siebie nowe serca, nowego ducha, nową duszę, nową miarę człowieka. Prawdziwa rzeczywistość malarza nie znajduje się ani w abstrakcji ani w realizmie, lecz w odzyskiwaniu podmiotowości człowieka.”

“Jean Bozaine jest podobnego zdania: „Jednak forma, która potrafi pojednać człowieka ze światem jest „sztuką komunii”, przez którą człowiek w każdej chwili może rozpoznać w świecie swoje własne nieuformowane oblicze.”

O praktycznym wymiarze symboli

Świadomy Jeździec Zwycięstwo

Gdyby symbolicznie zobaczyć w tym jeźdźcu samego siebie w codziennym życiu, co nam to mówi? Nad czym mamy czy możemy zwyciężać? Nad światem zewnętrznym? Czy nad myślami, emocjami i stanami wewnętrznymi?

Świadomy Jeździec Wojna

Gdyby symbolicznie zobaczyć w tym jeźdźcu samego siebie w codziennym życiu, co nam to mówi?

Jakie walki mamy zwyciężyć? Czy są to walki z innymi czy z samym sobą?

Gdybyśmy przyjęli, że są to walki wewnętrzne i zwycięstwa wpływają nie tylko na nasze osobiste dobro, ale także rozprzestrzeniają się na dobro w naszym otoczeniu, co nam to mówi?

Świadomy Jeździec Głód

Gdyby symbolicznie zobaczyć w tym jeźdźcu samego siebie w codziennym życiu, co nam to mówi?

Jakie rozpoznajemy rodzaje głodu: mentalnego, emocjonalnego, duchowego? Jakie są tego konsekwencje? Co możemy z tym zrobić? Jak czuć się nasyconym? Jak wybierać „pokarm” którym zaspokajamy „głód”? Czy są „pokarmy” zdrowe i niezdrowe?

Świadomy Jeździec Śmierć

Gdyby symbolicznie zobaczyć w tym jeźdźcu samego siebie w codziennym życiu, co nam to mówi?

Jakie formy śmierci dostrzegamy w swoim wnętrzu? Jak znów czuć się żywym? Co sprawia, że wewnętrznie umieramy, a co budzi nas do dobrego życia i do tworzenia oraz rozprzestrzeniania dobra wokół siebie?

Podsumowanie

Czy bierność wywołuje nasze osobiste apokalipsy?

Odpowiedzi każdy potrzebuje znaleźć każdy sam w sobie i za siebie.

Nie moim zadaniem jest odpowiadać, jako artystka mogę jednak zadawać pytania mając nadzieję, że zainspirują nas one do osobistych przemyśleń i dobrych zmian.

Kładę nacisk na świadomość, ponieważ wierzę, iż świadome wybory nas jako jednostek mają wpływ na doświadczenia kolektywne i że dzięki temu nie jesteśmy bezsilni.

 *cytaty pochodzą z książki Carl Gustaw Jung Człowiek i jego symbole